Ջերմ ու եղբայրական մթնոլորտի մը մէջ, Յունաստանի Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ հարիւրամեակին առիթով, Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկէ Հայոց Ամենապատիւ եւ Գերերջանիկ Տէր Ռաֆայէլ Պետրոս ԻԱ. Կաթողիկոս Պատրիարքը նախագահեց համամիութենական աղօթքը՝ Աթէնքի «Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ» եկեղեցւոյ մէջ, մասնակցութեամբ՝ Բերիոյ Հայ Կաթողիկէ թեմի առաջնորդ Արհի. Հայր Պետրոս Արք. Միրիաթեանի, Յունաստանի Հայ Կաթողիկէներու Առաքելական Կառավարիչ` Գերյ. Յովսէփ Ծ.Վ. Պեզեզեանի, Յունաստանի եպիսկոպոսաց խորհուրդի առաջնորդներուն, բազմաթիւ քահանաներու, ինչպէս նաեւ միաբան քոյրերու եւ հաւատացեալներու:
Աղօթքներ ու Սուրբ Գրային ընթերցումներ կատարուեցան հայերէն ու յունարէն լեզուներով, ինչպէս նաեւ շարականներ բարձրացան եկեղեցւոյ մէջ, յայտարարելով Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ ժայռի նման հզօրութիւնը, որ չի ցնցուիր մարտահրաւէրներուն ու դժուարութիւններուն դիմաց:
Այնուհետեւ, Յունաստանի Հայ Կաթողիկէներու Առաքելական Կառավարիչ` Գերյ. Յովսէփ Ծ.Վ. Պեզեզեան ողջոյնի խօսք մը ուղղեց Ամենապատիւ Հոգեւոր Տիրոջ եւ Յունաստանի տարբեր Եկեղեցիներու ներկացուցիչներուն, որոնք իրենց մասնակցութիւնը բերին այս արարողութեան: Ան շեշտեց, որ միաբան սիրով կը շարունակեն Եկեղեցիները Յունաստանի բարելիր հողին վրայ, ուր երկրի բոլոր զաւակներն ու բնակիչները կ’ապրին ամենայն համերաշխութեամբ ու խաղաղութեամբ: Ան նաեւ ընդգծեց Հոգեւոր Տիրոջ հայրապետական այցելութեան կարեւորութիւնը, անդրադառնալով անոր դրական նշանակութիւններուն, որոնք յոյս եւ ապաւէն կը շնորհեն Եկեղեցւոյ զաւակներուն համար:
Յընթացս Սուրբ Արարողութեան, Հոգեւոր Տէրը փոխանցեց հետեւեալ պատգամը.
«Զի բարի կամ զի վայելուչ, զի բնակեն եղբարք ի միասին» (Սղմ. 132):
Պատուական եւ սիրեցեալ Եղբայրներ ի Քրիստոս,
Սաղմոսերգուին այս ցնծագին կանչը կ’արտայայտէ մեր սրտին հրճուանքը այս պահուն, երբ կը գտնուինք Ձեր մէջ՝ աղօթակից ըլլալով ու միասնաբար զԱստուած փառաւորելով:
Մեր Տիրոջ՝ Յիսուս Քրիստոսի Յարութեան այս օրերուն բերկրանքն ունինք գտնուելու մարդկութեան հնամենի քաղաքակրթութեան բնօրրանն ու առաքելակոխ այս երկիրը՝ Յունաստանը:
Գոհութիւն կը մատուցենք Բարձրեալին, որ իր առատ պարգեւներով շնորհազարդեց Յունաստանը, յոյն ժողովուրդը եւ այն բոլորը, զորոնք քրիստոնէական-եղբայրական սիրով ընդունած ու հիւրընկալած է յոյն ժողովուրդը: Անոնց շարքին են մեր հայ ժողովուրդին զաւակները:
Վաղնջական ժամանակներէն յայտնի են հայ եւ յոյն ժողովուրդներուն բարեկամական եւ եղբայրական փախյարաբերութիւնները, որոնք, Աստուածորդիին աշխարհ գալով, այլեւս թեւակոխած են աւետարանական անքակտելի եղբայրութեան շեմը:
Չմտնելով երկար պատմական հոլովոյթներուն մէջ՝ կը յիշեցնեմ միայն, որ հայոց մեծագոյն հոգեւորականներ եւ աշխարհականներ իրենց փայլուն ուսումն ու հոգեմտաւոր կերտուածքը ստացած են հելլենական ափերուն:
Հայ սուրբերու յիշատակութեան սրբազան մատեան Յայսմաւուրքը առատ է յունազգի սուրբերով, որոնք յաւերժապէս միացած են Քրիստոսի Յաղթական Եկեղեցիին՝ Տիրոջ յաւիտենական հանգիստին մէջ միանալով սուրբերու բազմութեան:
Հուսկ, յիշատակելի է հայազգի Ս. Մեսրոպ Մաշտոց Վարդապետը, որ, 405 թուականին, Աստուծոյ լոյսով կատարեց հայ լեզուին գիրերու գիւտը: Անոնց գեղագիրը (graphic designer) հանդիսացաւ յոյն արուեստագէտը՝ Հռոփանոս, Սամոսատ քաղաքէն:
Այս գիւտին շնորհիւ՝ մեր Հայ Ժողովուրդը կարողացաւ վերապրիլ պատուհասներ, յիշել ու պահպանել սուրբ նախնիքներէն իրեն աւանդուած սրբազան կտակն ու հաւատքը:
Չենք կրնար չյիշել Ապրիլեան այս օրերը, երբ բարեշնորհ եւ արդարամիտ ժողովուրդները իրենց յարգանքի տուրքը կը բերեն Հայոց Ցեղասպանութեան նահատակներուն, որոնց Հայրենիքը այսօր ենթակայ է անարդարութիւններու, քաղաքական ճնշումներուն ու ռազմական արհաւիրքներուն:
Յունաստանի պետութիւնը 1996 թուականին պաշտօնապէս ճանչցած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը: Ինչպէս նաեւ եղբայրական ու հաւատակից Յոյն Ժողովուրդը ցայսօր եւ յետայսու իր աղօթքը կը բարձրացնէ առ Աստուած՝ յիշելով համօրէն աստղահոյլը նահատակներուն:
Հռոմի Սրբազան Քահանայապետը՝ Ֆրանչիսկոս Պապը, 12 Ապրիլ 2015-ին, իր քարոզին մէջ, իրաւացիօրէն անուանեց Հայասպանութիւնն «20-րդ դարուն առաջին Ցեղասպանութիւն»:
Սակայն, Սրտցաւով հաստատելու ենք, թէ ան միակը չմնաց: Յաջորդեցին այլ ցեղասպանութիւններ: Համայն մարդկային ընտանիքը պարտաւոր է դատապարտել հիները՝ այսպէս կանխելով եւ թոյլ չտալով նորերը…:
Աղօթական այս պահուն եւ մանաւանդ մեր Տիրոջ՝ Յիսուս Քրիստոսի յաղթական Յարութեան այս ժամանակաշրջանին մէջ, ամրացնենք մեր հաւատը՝ յիշելով մեր Փրկչին խօսքը. «Չկայ աւելի մեծ սէր, քան իր կեանքը զոհել իր բարեկամներուն համար» (Յվհ. 15,15):
Գօտեպնդուած Տիրոջ խօսքով՝ մենք կը յիշենք թէ՛ յոյն եւ թէ՛ հայ նահատակները, որոնք մարտիրոսացան ի սէր իրենց քրիստոնէական հաւատքին եւ իրենց ազգային ինքնութեան:
Հուսկ, մեր խօսքը կ’աւարտենք վաղքրիստոնէական նշանաւոր աստուածաբան Տերտուղիանոսի այս ուղիղ սահմանումով. «Հիմն Եկեղեցւոյ է արիւն նահատակաց»:
Վստահ ենք, թէ միատեղ ու համերաշխ ապրելով՝ մեր երկու ժողովուրդներուն նահատակ քոյրերուն եւ եղբայրներուն արիւնը կը մնայ այն սնուցող աւիշը, որ մեզ պիտի պահէ յարուցեալ Տիրոջ փրկարար ու յաւերժացնող Աջին հովանիին տակ: Ամէն»:
صلاة مسكونية في كنيسة القديس غريغوريوس المنور _ أثينا
والبطريرك ميناسيان يشدد:
” ستبقى دماء الشهداء، الشريان الذي يغذي والذي يحفظنا في أمان ربنا المخلص”.
وسط أجواء من الأخوة والمحبة، ولمناسبة مائة عام على وجود الكنيسة الأرمنية الكاثوليكية في اليونان، ترأس كاثوليكوس بيت كيليكيا للأرمن الكاثوليك البطريرك روفائيل بيدروس الحادي والعشرون ميناسيان صلاة مسكونية في كنيسة القديس غريغوريوس المنور في أثينا وذلك بمشاركة رئيس أساقفة أبرشية حلب للأرمن الكاثوليك المطران بطرس مراياتي، المدبر الرسولي للكنيسة الارمنية الكاثوليكية في اليونان الإكسرخوس جوزيف بيزازيان، والسادة المطارنة مجلس أساقفة اليونان ولفيف من الآباء الكهنة بحضور الأخوات الراهبات ومؤمنين.
وتليت الصلوات والقرءات باللغتين الارمنية واليونانية، كما فاح عبير التراتيل في كنف الكنيسة معلنا أن الكنيسة الأرمنية الكاثوليكية قوية كالصخر لا تهزها التحديات والصعوبات.
وألقى الإكسرخوس جوزيف بيزازيان كلمة ترحيبية بغبطته والمشاركين من مختلف كنائس اليونان مؤكدا عمق المحبة التي تجمع بين الكنائس على أرض اليونان الطيبة المفعمة بالسلام والوئام بين جميع أبنائها والقاطنين على أرضها.
كما شدد على أهمية الزيارة الأبوية التي يقوم بها البطريرك ميناسيان لما تحمل من دلائل إيجابية تجاه أبناء الكنيسة ما يعطيهم الأمل والرجاء والثبات.
وتخللت الصلاة أيضا كلمة لغبطته قال فيها:
“هُوَذَا مَا أَحْسَنَ وَمَا أَجْمَلَ أَنْ يَسْكُنَ الإِخْوَةُ مَعًا!” (مز 132)
أخوتي الأجلّاء في المسيح،
سفر المزامير هذا يعبّر عن الفرح في قلوبنا في هذه اللحظة، حيث نتواجد بينكم ونتشارك الصلاة ونسبّح الله معاً.
في هذه الأيام التي نشهد فيها لقيامة سيدنا يسوع المسيح، تغمرنا السّعادة لأننا موجودون في بلد الحضارة الأصلية منذ القدم، اليونان.
نشكر الله على النعم التي أغدقها على اليونان والشعب اليوناني، وكل من استقبلوا واستضافوا بالمحبّة المسيحية الأخوية. ومن ضمنهم، أبناء الشعب الأمني. “
أضاف:” منذ العصور القديمة، علاقات الصداقة والأخوة بارزة بين الشعبين الأرمني واليوناني، اللذين مع مجيئ ابن الله إلى العالم، قد انتقلوا الى علاقة الأخوة بالإنجيل، التي لا تنفصل.
من دون الغوص في المراحل التاريخية، أودّ التذكير فقط بأنّ أعظم رجال الدين والعلمانيين الأرمن قد اكتسبوا العلم والمعرفة الروحية الرائعة على السواحل الإغريقية.
هنا، يجب التذكير بالعالم الأرمني الأب ميسروب ماشدوتس، الذي في العام 405، قد اكتشف الأبجدية الأرمنية بالإلهام الإلهي. لقد كان مصمّم هذه الأبجدية الفنان اليوناني هروبانوس من مدينة ساموساد.
بفضل هذا الإكتشاف، استطاع الشعب الأرمني من التغلّب على الصّعاب، وعدم النسيان وحفظ إرث أجدادهم العظيم وإيمانهم المقدّس. “.
تابع غبطته:”
لا يمكننا أن ننسى في هذه الأيام ذكرى 24 نيسان، حين تحيي الشعوب الفاضلة والصالحة ذكرى شهداء الإبادة الجماعية الأرمنية، وفي حين يتعرّض وطنهم حالياً للممارسات الظالمة والضغوط السياسية والتهديدات العسكرية.
إنّ الدولة اليونانية عام 1996 قد اعترفت رسمياً بالإبادة الأرمنية. كذلك الأمر حتى يومنا هذا، فإنّ الشعب اليوناني الشقيق يرفع الصلاة من أجل أرواح هؤلاء الشهداء الأبرار.
في عظته، في 12 نيسان 2015، قداسة الحبر الأعظم في روما البابا فرنسيس قد أشار بحقّ الى الإبادة الأرمنية بإعتبارها “الإبادة الجماعية الأولى في القرن العشرين.
ولكن بقلب حزين، نؤكد أنها لم تكن الوحيدة بل وقعت بعدها عمليات إبادة أخرى. على المجتمع الإنساني أن يدين ما سبق من عمليات الإبادة كي تمنع حصولها لاحقاً.
في هذه اللحظة وفي زمن القيامة، علينا أن نزيد من إيماننا مستذكرين كلام المخلّص: “لا يوجد حبّ أعظم، من أن يهب الإنسان حياته لأحبائه” (يوحنا 15.15).
مستلهمين من كلمة الرب هذه، نتذكّر الشهداء الأرمن واليونان معاً، الذين استشهدوا في سبيل إيمانهم المسيحي وهويتهم الوطنية.
ختم غبطته:”
نحن واثقون من أنه من خلال العيش معاً وبوئام، ستبقى دماء شهداء شعبينا، الشريان الذي يغذّي، والذي يحفظنا في أمان ربنا المخلّص القائم من الأموات، وفي ظله الأبدي”.
